خمیردندان

خمیر دندان چیست و چه فوایدی دارد؟

خمیر دندان (Toothpaste) همراه با مسواک به پاک‌سازی پلاک، کاهش پوسیدگی و حفظ سلامت لثه کمک می‌کند.
مهم‌ترین نقش آن تقویت مینای دندان با فلوراید و پشتیبانی از نفس تازه است.

فرمول‌های مختلف می‌توانند حساسیت را کم کنند، جرم‌گیری سطحی را بهبود دهند و تشکیل جرم جدید را به‌تأخیر بیندازند.
انتخاب درست یعنی: لکه‌های کمتر، لثه سالم‌تر و احساس تمیزی طولانی‌تر.
کلید اثرگذاری، مصرف منظم دو بار در روز و تکنیک درست مسواک‌زدن است.

مواد مؤثره و اصول کلیدی

• فلوراید (Fluoride): سدیم فلوراید، فلوراید قلع‌دار یا مونوفلوروفسفات سدیم برای معدنی‌سازی مجدد و کاهش پوسیدگی.

• سفیدکننده‌های ایمن: سیلیکا آبرسان برای سایش کنترل‌شده لکه‌های سطحی؛ برخی فرمول‌ها پراکسید ملایم یا Blue Covarine برای روشن‌تر نشان دادن.

• ضدحساسیت‌ها: پتاسیم نیترات برای آرام‌سازی عصب؛ آرژنین یا فلوراید قلع‌دار برای بستن توبول‌ها.

• ضدپلاک و سلامت لثه: زینک سیترات، CPC یا اسانس‌های ملایم برای کاهش باکتری‌های بوی‌زا.

• ضدجرم: پیروفوسفات‌ها و زینک برای مهار رسوب جرم جدید.

• ترمیم مینا: نانو هیدروکسی‌آپاتیت یا CPP-ACP (در صورت حساسیت به لبنیات احتیاط شود).

• شیرین‌کننده/آنتی‌کاریس: زایلیتول هم طعم را بهبود می‌دهد و هم از محیط دهان پشتیبانی می‌کند.

• مواد پایه: SLS برای کف بیشتر استفاده می‌شود اما می‌تواند در برخی افراد تحریک کند؛ برای این افراد نسخه‌های SLS-Free مناسب‌تر است.

راهنما: به شاخص RDA توجه کنید؛ برای مصرف روزانه، RDA متوسط انتخاب کنید، مخصوصاً اگر دندان حساس دارید.

روش انتخاب و مصرف ایمن

براساس نیاز

• ضدپوسیدگی عمومی: فلوراید ۱۳۵۰–۱۵۰۰ ppm برای بزرگسالان.

• حساسیت: پتاسیم نیترات یا فلوراید قلع‌دار؛ ۲–۴ هفته مصرف منظم.

• سفیدکننده روزانه: سیلیکا با RDA متوسط یا پراکسید کم؛ همراه با مسواک نرم.

• سلامت لثه/بوی دهان: زینک یا CPC.

• بدون SLS: برای دهان یا مخاط حساس.

برای کودکان

• ۳–۶ سال: لایه بسیار نازک با فلوراید حدود ۱۰۰۰ ppm؛ با نظارت والدین.

• ۶+ سال: به اندازه نخود با ۱۳۵۰–۱۴۵۰ ppm؛ فقط تف کنند، نبلعند.

روش مصرف صحیح

1. دو بار در روز، هر بار ۲ دقیقه.

2. مقدار نخود برای بزرگسالان کافی است.

3. بعد از مسواک، فقط تف کنید و آبکشی زیاد نکنید تا فلوراید باقی بماند.

4. مسواک نرم یا برقی می‌تواند نتیجه را بهتر کند.

خطاهای رایج و نکات مهم

• آبکشی زیاد بعد از مسواک → اثر فلوراید کم می‌شود.

• فشار زیاد یا RDA بالا برای هر روز → مینای دندان را ضعیف می‌کند.

• مصرف سفیدکننده قوی روی دندان حساس → ابتدا ضدحساسیت را استفاده کنید.

• نادیده گرفتن تاریخ انقضا → اثر فلوراید کم می‌شود.

• بلعیدن خمیر توسط کودک → نظارت والدین ضروری است.

تمایز با سایر دسته‌ها

دهانشویه

مکمل ضدپلاک و تازه‌سازی دهان است؛ جایگزین مسواک و خمیر دندان نمی‌شود.

نخ دندان

برای پلاک بین دندانی است؛ خمیر دندان روی سطوح اصلی اثر دارد.

نوار سفیدکننده/بلیچینگ

برای سفیدی عمقی استفاده می‌شود؛ خمیر دندان بیشتر روی لکه‌های سطحی کار می‌کند.

سوالات پرتکرار

۱) فلوراید چند ppm مناسب است؟
برای بزرگسالان ۱۳۵۰–۱۵۰۰ ppm، برای کودکان ۳–۶ سال حدود ۱۰۰۰ ppm با مقدار کم و زیر نظر والدین.

۲) آیا خمیر دندان سفیدکننده واقعاً دندان را سفید می‌کند؟
بیشتر لکه‌های سطحی را کاهش می‌دهد و روشن‌تر نشان می‌دهد؛ برای زردی عمقی، بلیچینگ لازم است.

۳) بهترین خمیر دندان برای دندان‌های حساس چیست؟
فرمول‌های حاوی پتاسیم نیترات یا فلوراید قلع‌دار؛ ۲–۴ هفته مصرف منظم اثرگذار است.

۴) بعد از مسواک باید دهان را بشوییم؟
خیر؛ فقط تف کنید و آبکشی نکنید تا فلوراید روی دندان باقی بماند.

۵) خمیر دندان بدون SLS برای چه کسانی مناسب است؟
برای افرادی با آفت‌های مکرر یا مخاط حساس؛ بقیه هم می‌توانند به دلخواه استفاده کنند.